عنوان

نامه دانشوران

شماره

۱۰-۹۳۸۷

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن

فارسی

عنوان اصلي

نامه دانشوران

نام عام مواد

[نسخه خطی]

نام نخستين پديدآور

/ از: گروهی از دانشمندان

نام ساير پديدآوران

؛ زیر نظر اعتضادالسلطنه

نام ناشر، پخش کننده و غيره

: کاتب: محمدطاهر درجزینی همدانی (به قرینه دیگر مجلدات کتاب)

تاریخ نشرو بخش و غیره

، تاریخ کتابت: ۱۲۹۶-۱۲۹۷ق.

ابعاد

؛چهار، ۳۹۸، چهار برگ، ۵/۲۱*۵/۳۴، ۲۱ سطر، ۲/۱۲*۳/۲۴.

آغاز، انجام، انجامه

1

آغاز، انجام، انجامه

2

متن يادداشت

حمد بی‌حد مر خدائی را نخست/ که به نامش نامه‌ها گردد درست// آن خداوند بخشاینده مهربان و خالق جان بخش روزی‌رسان که از کمال قدرت و دانایی و نهایت عظمت و توانایی که او راست.

متن يادداشت

در حدود سال سیصد و نود و سه هجری در دارالسلام بغداد بساط زندگانیش بر چیده گشت.

متن يادداشت

زیر نظر اعتضادالسلطنه (۱۲۳۴-۱۲۹۸ق) بدین شرح:

متن يادداشت

۱. ابوالفضل بن فضل‌الله ساوجی (۱۳۱۲ق).

متن يادداشت

۲. حسن بن محمدتقی طالقانی مولف لسان العجم.

متن يادداشت

۳. عبدالوهاب بن عبدالعلی قزوینی (۱۳۰۶ق).

متن يادداشت

۴. محمدمهدی بن غلامعلی قزوینی عبدالرب آبادی (۱۳۳۱ق).

مشخصات ظاهری

نوع خط:

مشخصات ظاهری

تزئینات متن:

مشخصات ظاهری

تزئینات نسخه:

مشخصات ظاهری

تزئینات نسخه:

مشخصات ظاهری

رکابه نویسی:

مشخصات ظاهری

تزئینات جلد:

مشخصات ظاهری

نوع کاغذ:

متن يادداشت

نستعلیق، عبارات عربی نسخ معرب.

متن يادداشت

عناوین و نشانی‌ها شنگرف.

متن يادداشت

دو صفحه آغازین مذهب و مرصع، در وسط دو ترنج بزرگ زرین و سر ترنج که به خط نستعلیق جلی در آن نام کتاب و سال کتابت و تالیف نوشته شده: «مجلد چهارم از نامه دانشوران ناصری که طبقه دیگر از علما از هر صنف به رشته تالیف و تحریر بیرون آمده در سنه ۱۲۹۶ق»، اطراف این ترنجها نقوش گل و بوته اسلیمی مذهب و مرصع، در حاشیه کتیبه‌هایی که یک در میان زرین و سیمین‌اند و با قلم مشکی و سفیداب فهرست اعلام کتاب با شماره صفحه در آنها نوشته شده است؛ پس از آن دو صفحه اول کتاب تمام تذهیب؛ در آغاز سرلوح مذهب و مرصع نفیس قاجاری با کتیبه قلمدانی زرین که درون آن بسمله نوشته شده است؛ حاشیه این دو صفحه تمام تذهیب با نقوش اسلیمی نفیس؛ بین سطور طلااندازی شده؛ صفحات مجدول به زر و شنگرف و لاجورد و مشکی؛ کمنداندازی شده با شنگرف و مشکی؛ دیباچه کتاب ۵ صفحه است که توصیف دو صفحه آن گذشت؛ در سه صفحه دیگر دیباچه اشعار درون کتیبه‌های مذهب و مرصع؛ بر بالای همه صفحات دیباچه عبارت: «دیباچه کتاب» درون ترنج زرین نفیس مذهب و مرصعی نوشته شده است. در ص ۴ نام ناصرالدین شاه قاجار به زر تحریردار درون کتیبه مزین؛ بقیه صفحات نسخه جدول‌کشی شده با زر تحریردار کمندکشی شده؛ بر بالای همه صفحات نام کسی که شرح حالش در آن صفحه درج شده به مثابه سر صفحه با خط نستعلیق شنگرف نوشته شده است.

متن يادداشت

خاتمه کتاب (چهار صفحه آخر نسخه) بین سطور طلااندازی و تذهیب شده؛ در آن جا هم نام ناصرالدین شاه قاجار به زر تحریردار نوشته شده است و اشعار درون کتیبه‌های مزین‌اند.

متن يادداشت

دارد.

متن يادداشت

روغنی نفیس دورو، بیرون مشکی با جدول کتیبه دور تا دور آن. داخل کتیبه‌ها قصیده‌ای در مدح ناصرالدین شاه و کتاب نامه دانشوران نوشته شده (با رقم «راقمه و قائله ابوالفضل» در طبله دوم). درون سرخ با ترنج و سر ترنج و لچکی و جدول. عطف تیماج مشکی. قطر: ۴/۵.

متن يادداشت

فرنگی نخودی آهار مهره.

خصوصیات نسخه موجود

1

خصوصیات نسخه موجود

1

خصوصیات نسخه موجود

1

متن يادداشت

نسخه ما چنان که از یادداشت خاتمه کتاب بر می‌آید نسخه اصلی است که از روی مسوده پاک‌نویس شده است.

متن يادداشت

نسخه تصحیح شده.

متن يادداشت

جزوها ۸ برگی (چند جزو ابتدا و انتهای نسخه ۴ برگی است).

تملک و سجع مهر

1

متن يادداشت

خریداری کتابخانه پیش از سال ۱۳۲۰ش.

يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع

مجلس، ج ۱۰، ص ۵۰۲-۵۰۵؛ مروی تهران، ص ۲۵۵؛ ملک، ج ۴، ص ۸۰۸-۸۰۹ و ش ۶۴۸۵ (فهرست نشده)؛ فهرستواره، ج ۳، ص ۲۳۱۵؛ از صبا تا نیما، ج ۱، ص ۱۹۶-۲۰۰.

يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع

ماخذ فهرست: جلد ۱/۲۹، صفحه ۵۱-۵۴.

متن يادداشت

در آغاز ۵ برگ دیباچه ابوالفضل ساوجی در ۱۲۹۷ق.

متن يادداشت

ابوالفضل ساوجی در خاتمه کتاب نوشته: «و اکنون که اواخر سال ۱۲۹۷هجری است به این داعی و خانزاد دولت ابوالفضل بن فضل‌الله الساوجی که از مولفین این کتاب است و نگارنده این خاتمه است از جهه تحریر و انشا مجدد اشارت رفت که این مجلد از اصل مسوده تالیف به رشته تحریر در آمده، ثانیا مراجعه نموده تصحیح و مجلد شود و چون این مجلدات به ترتیب تالیف است اگر با نسخه‌ای که به طبع رسیده و می‌رسد در ترتیب اسامی آن تقدیم و تاخیری باشد در چاپ آن ترتیبی دیگر ثانیا ملاحظه به مناسبت اسامی شده است».

متن يادداشت

این نسخه جلد چهارم از دوره هفت جلدی کتاب است که دیگر اجزاء آن به شماره‌های ۳۰۵۴-۳۰۵۸ در جلد دهم فهرست مجلس معرفی شده‌اند. نسخه ما نام کاتب ندارد اما به قرینه آن دوره مشخص می‌شود به خامه محمدطاهر همدانی است.

متن يادداشت

این دوره مخصوص ارائه به ناصرالدین شاه قاجار (۱۲۶۴-۱۳۱۳ق) تهیه شده بود چنان که در خاتمه جلد اول (نسخه ش ۳۰۵۴) آمده: «و بباید دانست این مجلدات که مخصوص آنست از لحاظ انور همیونی بگذرد و نسخه اول است که کاتب آن از مسوده اصل پس از رفتن به بیاض نگاشته؛ اگر ترتیب اسامی آن با نسخه چاپ تغییری داشته باشد چون بدین ترتیب تالیف یافته و در مخزن کتب همیونی مرتب گشته بود مجلد گردید و ترتیب اسامی نسخه چاپ بر وضع دیگر است بدین ملاحظه که تراجم اشخاصی که دارای هر علمی بوده‌اند اگر به یک نظم و ترتیب باشد مثل این که فقها در یک رشته باشند یا طوایف دیگر طبع را از خواندن کسالت و ملالت پدید خواهد گشت».

متن يادداشت

متن اشعار روی جلد چنین است:

متن يادداشت

اگر بخواهی چرخی ز فضل و علم و هنر/ یکی ببین تو بدین نامه همیون فر// که تا ببینی با چشم ظاهر و معنی/ به آشکار و نهان اندر آن هزار صور// ز مشکلات معانی ز معضلات بدیع/ ز بکرهای بیان و ز شعرهای غرر// شدی میسر اگر فاضلان پیشین را/ دمی مطالعت این کتاب جان پرور// همی بشستند از شرم در خوی تشویر/ همه رسایل و تالیف خویشتن یکسر// کسی ندیده و نشنیده این چنین تصنیف/ هر آن چه دیده و بشنیده از گذشته خبر// ز دور دهر و ز حالات اهل دانش و دین/ خبر دهد چو بخواند ادیب دانشور// که تا چگونه ببردند رنج و بنهادند/ به روزگار ز تالیف و فضل و علم اثر// نمود حکم به تالیف این خجسته کتاب/ خدیو گیتی دارای معدلت گستر// یگانه خسرو جم رتبه ناصرالدین شاه/ سر ملوک جهان و خدایگان بشر// شهنشهی که بود قدر جاه او در دهر/ به گاه رفعت و شوکت ز آسمان برتر// ز حسن ترتبیت او قوام یافت علوم/ ز فر مکرمت او نظام دید هنر// برفت چون نود و چار بر هزار و دویست/ ز هجرت شه بطحا ستوده پیغمبر// شروع آن را تاریخ بود در این سال/ به نام شاه جهان شهریار نیک اختر// همیشه تا که بماند ز اهل دانش و فضل/ به روزگار تصانیف نخبه از هر در// بود کتاب شهی را به نام او عنوان/ که نام ماند ازو در زمانه تا محشر// راقمه و قائله ابوالفضل

موضوع مستند نشده

شرح حال نامه

شماره رده

کشور

ایران

سازمان

کتابخانه٬ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی

متن ارتباطي

لیبلیبل

نوع ماده

MF

کد کاربرگه

87856

پیشوند ISBD اعمال شده است

1

سطح دسترسي

a

تكميل شده

Y