در سال هاي اخير دو ديدگاه اصلي درباره اسلام سياسي شکل گرفته است. ديدگاه اول اسلام سياسي را پديده اي مسالمت جو و مدرن دانسته و امکان سازش ميان آن و مفاهيم مدرن غربي را ميسر مي داند؛ بدين معنا اسلام سياسي نه تنها پديده اي سنتي نيست بلکه در نهايت منطق مدرنيته غربي را مي پذيرد. ديدگاه ديگر اسلام سياسي را پديده اي خشونت آميز، غيردموکراتيک و سنتي مي داند؛ بدين معنا اسلام سياسي پديده اي کهنه و نخ نما شده است که هدفي جز رد مناسبات مدرن و تخريب خشونت آميز وضع موجود ندارد. بر اساس ديدگاه اول اسلام سياسي نهايتا درون صورت بندي غربي مدرنيته حل شده و منطق برتر مدرنيته غربي را مي پذيرد و بر اساس ديدگاه دوم، جنگ و منازعه ميان اسلام سياسي و مدرنيته غربي ناگزير است و سرانجام اين جنگ نيز، نابودي اسلام سياسي است. در مقابل اين دو ديدگاه، مقاله حاضر ديدگاه سومي را مطرح مي کند که: اسلام بنابه ماهيت پديده اي خشونت آميز و غيردموکراتيک نيست اما ضرورتا با مفاهيم مدرن غربي نيز همخواني ندارد. بر اساس اين ديدگاه اسلام سياسي هر چند پديده اي مدرن است اما ريشه در سنت عميق اسلامي دارد؛ لذا مي توان آن را پديده اي سنتي- مدرن دانست که پايي در سنت آرماني اسلام و پاي ديگر در واقعيات دنياي مدرن دارد. از نظر ماهيت نيز، اسلام سياسي نه خشونت محور بلکه عقل محور است، هرچند اين عقل محوري مبنايي الهي- بشري دارد و نه صرفا اومانيستي. با اين اوصاف آينده اسلام سياسي چه خواهد بود؟ بنابر اين ديدگاه: در آينده اسلام سياسي- با توجه به ماهيت عقلاني خود- نه در درون گفتمان مدرن غربي حل خواهد شد و نه مغلوب اين گفتمان؛ بلکه از مناسبات حاکم بر روابط بين الملل بهره برده و به گفتماني در ميان ساير گفتمان ها بدل مي شود. به بيان ديگر، اسلام سياسي در عصر جهاني شدن، پسامدرنيسم (تمرکززدايي) و چند فرهنگ گرايي، منطق خاص خود را دنبال خواهد نمود. نتيجه اينکه اسلام سياسي به عنوان يک پديده سنتي- مدرن صرفا وجه سلبي نخواهد داشت، بلکه وجه ايجابي داشته و صورت بندي سياسي اجتماعي خاص خود (مردم سالاري ديني) را بازتوليد خواهد نمود.
قطعه
عنوان
پژوهش هاي روابط بين الملل
شماره جلد
، دوره اول، شماره اول
تاريخ نشر
، پاييز ۱۳۹۰
توصيف ظاهري
: ص. ۱۵۹-۱۸۱
اصطلاحهای موضوعی کنترل نشده
اصطلاح موضوعی
آينده شناسي
اصطلاح موضوعی
اسلام سياسي
اصطلاح موضوعی
مدرنيته
اصطلاح موضوعی
جهاني شدن
اصطلاح موضوعی
مردم سالاري ديني
نام شخص به منزله سر شناسه - (مسئولیت معنوی درجه اول )