/ از: شمسالدین محمد بن عزالدین یوسف بن عادل مغربی تبریزی صوفی متخلص به مغربی مشهور به محمد شیرین مغربی
محل کتابت: گویا در عثمانی [ترکیه]
، تاریخ کتابت: اواخر قرن ۱۲ یا اوایل قرن ۱۳ق.
۸ برگ (۱۰ب - ۱۷ب)؛ ۱۲ سطر
؛خشتی.
این اثر سه بار، یک بار در سال ۱۳۱۳ق. در تهران، بار دوم در سال ۱۸۳۳م. در کلکته و بار سوم در سال ۱۳۲۱ق. در بمبئی به چاپ رسیده است.
1
2
بسمله، حمد بیحد و ثنای بیعد سزای آن ذاتی که وحدتش منشیء احدیت و واحدیت شد و مرآت ازلیت و ابدیت گشت و رابطه ظاهریت و باطنیت و واسطه اولیت و آخریت آمد... بدانک ایدکالله بروح منه این رساله مشتملست بر دو دایره...
... اختفاء برزخیه در شده ظهور نور تجلی لکن بحکم غلبه یکی از آن امهاتی صفانی که حقایق ایشان در برزخ ثانی واقعست که اثر آن غلبه در کتب و احکام و اذواق و مشارب ایشان ظاهر است و الله یقول الحق و هو یهدی السبیل.
بر فراز برگ نخستین نسخه حاضر، نام اثر به صورت دایره وحدت و آن از جلالالدین محمد رومی دانسته شده است.
نام کاتب نامعلوم است.
نوع خط:
تزئینات متن:
نوع کاغذ:
تزئینات جلد:
نسخ.
عناوین و نشانیها مشکی؛ اندازه متن: ۱۷*۵/۹ سم.
فرنگی نخودی نازک.
میشن یک لایی قهوهای روشن با عطف تیماج قهوهای تیره.
4
2
1
1
به نظر میرسد این رساله از نسخ نادره بوده باشد، در سرچشمهها (منابع) و فهرستهای در دسترس نسخه دیگری از آن مورد شناسایی نگردید.
این نسخه در حاشیه تصحیح گردیده است. تعلیقات و حاشیهنویسی در هامش و بین سطور، به زبانهای عربی و ترکی با لهجه عثمانی دارد که با نشانهای « شرح، ۲۲، کذا قاله، ۲ و...» ثبت شده است.
در آغازین برگ این مجموعه، نام برخی رسالههای این مجموعه نفیس و نیز یک بیت شعر به فارسی: گل نرگس نکو باشد به دیدن - و لکن تلخ باشد در چشیدن.
در برگ ۱۴ب، یک دایره با عناوین بحر الوجود و بحر الامکان دیده میشود.
1
تملک حسین حلمی بن محمود طربزونی با مهر گرد کوچک «من له عقل سلیم... حسین ۱۲۹۰» آمده است.
ماخذ فهرست: جلد ۲/۴۰، صفحه ۳۳۳-۳۳۴.
نسخهها، در فهرستها و سرچشمهها، اندکی با یکدیگر اختلاف دارند؛ آقای احمد منزوی در فهرست کتابخانه مجلس (ج۱۴، صص ۳۱، ۱۴۲ و ۲۷۳) آن را از قطبالدین محمد حسینی نیریزی شیرازی دانسته است؛ لیکن همو در فهرستواره کتابهای فارسی (ج ۱/۷، صص ۲۵۲-۲۵۳) آن را تالیف مغربی معرفی نموده است.
از این اثر نسخههای خطی چندی در این کتابخانه عامره موجود است که از آن جمله میتوان به نسخه جدید به شماره ۱۵۶۷۹ اشاره نمود. در برخی کتابخانههای ایران و خارج از کشور، به خصوص کتابخانههای ترکیه، نسخههایی نیز در برخی کتابشناسیها گزارش گردیده است.
رسالهای در توحید و مراتب وجود در دو دایره: ۱. احدیت و وحدت و اعتبار وجود و علم و شهود و تجلی، ۲. در ظاهر وجود و ظاهر علم، که با شیوهای عرفانی نگارش یافته است.