/ تقی بن حسین تفرشی، ضیاء لشکر، دانش (۱۲۸۸-۱۳۶۷ق.)
: کاتب: تقی بن حسین تفرشی، ضیاء لشکر، دانش
، تاریخ کتابت: ۱۳۱۸ق.
؛دو، ۳۹۴، دو برگ، ۸/۲۱*۱/۳۵سم، ۱۶س، ۵/۱۱*۵/۲۶سم.
در پایان قطعهای در تاریخ تالیف کتاب از مولف آمده که ماده تاریخ آن (۱۳۱۵ق) چنین است:
این فخر خود بس است که این نغزنامه را/ تاریخ و نام هر دو شده «صدراعظمی»
1
2
3
حسن ابتدای هر سخن بیان حمد سخن آفرینی است که بدیع بیان را به بیان معانی ان من البیان لسحرا تطریز ایضاح نهاده.
ای ملکالملوک فضل این که تو کردهای همی/ چرخ به یاد ناورد تا دهد از سخن نشان// تا که جهان بود بمان جفت نشاط و خرمی/ تخم هنر همی فشان شاخ ادب همی نشان.
من بنده مولف این نامه ضیاء لشکر تقی دانش این تذکره تالیف میکردم بفرمان در آخرین سال سلطنت شهنشاه سعید شهید ناصرالدین شاه قاجار انار الله برهانه و عطلتها رفت و تراخی فتاد و امروز که زمان جهانبانی ملکالملوک خداوند شهریار تاجبخش تاجستان خسرو عادل باذل مظفرالدین بن ناصرالدین نسختهای این نامه بتفرقه است و خواجه بزرگ خدایگان اتابک اعظم خواجه علیاصغر بن ابراهیم را نیز مهام از آن باز دارد که بر چنین حالها پردازد.
اگر چه بفرمان عالی این خدمت بپایان بردم بس نیکو و از بدست کردن گفتار بلغای عصر و دریافت ترجمت آنان از ممالک جان فرسوده کردم. لیک صفقه خاسره بود و تجارت لن تبور و بازارگانی غیر رایج و بر افزون اتلاف عمر مرا ماند از آن که این نسخت بخط من بنده مولف بود مجلد داشتم که نگارش مولفین را به سود و اعتبار دگر دانند هم مگر در اعصار کس بنگرد و زحمت بر روان گذشتگان فرستد فی ثامن عشر و ثلثمائه بعد الالف.
عنوان کتاب در برچسب کاغذی عطف نوشته شده است.
نوع خط:
تزئینات متن:
تزئینات نسخه:
نوع کاغذ:
ویزگی های درون جلد:
تزئینات جلد:
نستعلیق.
عناوین شنگرف، نام هر سراینده در بالای همان صفحه به شنگرف نوشته شده است.
صفحات زیادیبرای افزودن مطالب میان نسخه سفید مانده است.
اثر سطراندازی روی کاغذها مانده است.
فرنگی نخودی آهار مهره. ته نقشدار.
آستر بدرقه و درون کاغذ ابر و باد.
تیماج قهوهای مجدول. قطر: ۳/۵.
1
2
جزوها ۸ برگی.
در مقدمه از ناصرالدین شاه (۱۲۶۴-۱۳۱۳ق.) یاد شده است.
در پایان نسخه قطعهای از دولتشاهی درباره کتاب و مولف آمده که پایان دهنده نسخه است.
اعلام دور از ذهن و کلمات مشکل و اشاره به اشعار شعرای پیشین عرب و عجم در حاشیه صفحات توضیح داده شده است.
3
1
مهر بیضوی مولف «ضیاء لشکر ۱۳۰۹» در پایان کتاب نقش بسته است.
خریداری از باقر ترقی در اسفند ۱۳۴۷ش.
ماخذ فهرست: جلد ۱/۲۹، صفحه ۳۲-۳۵.
تاریخ تذکرههای فارسی، ج ۱، ص ۳۰۶-۳۰۹.
تذکره شعرایی است که در مدح میرزا علیاصغر خان اتابک صدراعظم (۱۲۷۵-۱۳۲۵ق.) شعر سرودهاند.
در این نسخه از این شعرا یاد و اشعارشان نقل شده است:
۱. شاهزاده معتمدالدوله، با زندگی خود نوشت او (۱۳ر). ۲. شاهزاده یمینالسلطان (۲۱ر)، فقط نامش را نوشتهاند.
۳. شیخالرئیس (۲۳ر)، فقط نامش را نوشتهاند. ۴. رفعهالدوله نصرالله میرزا بن محمدتقی بن محمدشاه غازی (۲۷ر).
۵. خسروی دولتشاهی (۲۸ر)، بدون شرح حال. ۶. رضوان شمسالشعرا (۴۴ر)، بدون شرح حال.
۷. شمسالشعرا (۴۶ر)، بدون شرح حال. ۸. خسروی کیانی (۴۹ر)، بدون شرح حال. ۹. آجودانباشی، میرزا اسمعیل خان بن علیاکبر خان آجودان باشی توپخانه (۵۱ر).
۱۰. امیر الشعراء امیری، صادق بن حسین (۵۴ر). (برگهای ۶۳ تا ۶۶ هم سرودهای اوست که به اشتباه پس از زندگی ادیب صحافی شدهاند) و ...
۱۱. ادیب، میرزا غلامحسین خان مستوفی دیوان بن مهدی بن علی زندی فارسی (۶۲ر). بخشی از سرودههای او هم در برگ ۹۱ نوشته شده است.
۱۲. ادیب شیبانی (۶۹ر)، سفید مانده است. ۱۳. ایزدی (۷۱ر)، بدون شرح حال. ۱۴. اورنگ بن فرهنگ بن وصال (۸۲ر) بدون شرح حال.
۱۵. امین تستری (۸۵ر)، سفید مانده است. ۱۶. امینی (۸۸ر)، سفید مانده است. ۱۷. الهامی (۸۹ر)، بدون شرح حال. ۱۸. امینالشعراء (۹۲ر)، سفید مانده است.
۱۹. شرف المعالی بقا، محمد بن محمدصادق موسوی (۹۳ر). ۲۰. بهجت، اسکندر بن محمدقاجار (۱۰۴ر). ۲۱. پرویز گروسی (۱۰۸ر)، سفید مانده است.
۲۲. تجلی (۱۱۲ر)، سفید مانده است. ۲۳. ثریا مجد الادبا حسین بن تقی بن علیمحمد بن آقاسی هروی (۱۱۳ر). ۲۴. جلوه (۱۲۵ر)، بدون شرح حال.
۲۵. شیخ جعفرحلی (۱۲۷ر)، بدون شرح حال. ۲۶. جیحون تاجالشعراء (۱۳۱ر)، بدون شرح حال. ۲۷. جاوید (۱۳۹ر)، بدون شرح حال. ۲۸. جلالالشعراء (۱۴۱ر)، بدون شرح حال.
۲۹. حضوری (۱۴۳ر)، بدون شرح حال. ۳۰. خجسته ندیم باشی (۱۴۹ر)، بدون شرح حال. ۳۱. ذره (۱۵۳ر)، بدون شرح حال. ۳۲. رحمت بن حکیم بن وصال (۱۵۵ر)، بدون شرح حال.
۳۳. روشن (۱۵۷ر)،بدون شرح حال. ۳۴. رفعت (۱۵۹ر)، سفید مانده است. ۳۵. رضوانی (۱۶۰ر)، بدون شرح حال. ۳۶. سپهر، عباسقلی خان سپهر مستوفی پسر لسانالملک (۱۶۸ر).
۳۷. سالک (۱۷۰ر)، بدون شرح حال. ۳۸. سرائی امیرالشعراء (۱۷۳ر)، بدون شرح حال. ۳۹. سها (۱۸۲ر)، بدون شرح حال.
۴۰. سلطانی، حسینقلیخان بن مصطفیقلیخان دیوان بیگیزاده کرمانشهانی (۱۸۶ر). ۴۱. سالک، اللهدوست بن مراد بن ابیتراب حبیبی اسدی (۱۹۳ر).
۴۲. سیفالادب (۱۹۵ر)، بدون شرح حال. ۴۳. سالارالشعراء (۲۰۳ر)، سفید مانده است. ۴۴. سروش (۲۰۵ر)، سفید مانده است.
۴۵. شیبانی، فتحالله بن محمدکاظم کاشانی (۲۰۷ر). ۴۶. شمسالمعالی، علی بن محمدقاسم بن آقامیر حسینی تفرشی (۲۱۱ر). ۴۷. شوکت (۲۱۹ر)، بدون شرح حال.
۴۸. شوریده فصیحالملک (۲۲۵ر)، بدون شرح حال. ۴۹. شعری (۲۲۸ر)، بدون شرح حال. ۵۰. شمسالعرفاء (۲۳۰ر)، بدون شرح حال.
۵۱. شعری کاشانی (۲۳۲ر)، سفید مانده است. ۵۲. شباب (۲۳۳ر)، بدون شرح حال. ۵۳. شباب کرمانشهانی (۲۳۵ر)، سفید مانده است. ۵۴. شاهین (۲۳۸ر)، بدون شرح حال.
۵۵. صفی علیشاه (۲۴۲ر)، با زندگی خود نوشت او. ۵۶. صدرالافاضل (۲۵۲ر)، بدون شرح حال. ۵۷. صدر و حکمت (۲۵۴ر)، بدون شرح حال.
۵۸. محمدصادقخان (۲۵۸ر)، بدون شرح حال. ۵۹. صبوری، محمدکاظم آزاده بن محمدباقر کاشانی (۲۵۹ر). ۶۰. طلوعی قوامالشعراء (۲۶۷ر)، بدون شرح حال.
۶۱. طرب (۲۷۰ر)، بدون شرح حال. ۶۲. طلوعی، غلامحسین بن فتحالله فارسب (۲۷۵ر). ۶۳. طوسی (۲۷۷ر)، سفید مانده است.
۶۴. ظفر فخرالشعراء (۲۷۸ر)، بدون شرح حال. ۶۵. ظهوری (۲۸۰ر)، بدون شرح حال. ۶۶. آقا میرزا سیدعلی حایری (۲۸۳ر)، با زندگی خودنوشت او.
۶۷. عنقا، ابوالفضل بن علی طالقانی (۲۸۹ر). ۶۸. عطا (۲۹۱ر)، بدون شرح حال. ۶۹. عندلیب (۲۹۵ر)، سفید مانده است. ۷۰. فروغی، میرزا محمدحسین خان ذکاءالملک (۲۹۷ر).
۷۱. فرهنگ بن وصال (۳۰۱ر)، بدون شرح حال. ۷۲. قهرمان (۳۰۵ر)، بدون شرح حال. ۷۳. کوثر (۳۰۷ر)، سفید مانده است. ۷۴. گلشن (۳۰۸ر)، بدون شرح حال.
۷۵. کمالی (۳۰۹ر)، بدون شرح حال. ۷۶. لسانالملک، میرزا هدایتالله مستوفی پسر محمدتقی سپهر کاشانی (۳۱۲ر). ۷۷. مظلوم کرمانشهانی (۳۲۶ر)، بدون شرح حال.
۷۸. مشتاق سمنانی (۳۲۷ر)، سفید مانده است. ۷۹. مشتری (۳۲۸ر)، سفید مانده است. ۸۰. محیط (۳۳۰ر)، سفید مانده است. ۸۱. حاجی میرزا مهدی حکیم (۳۳۲ر)، بدون شرح حال.
۸۲. محمودخان ملکالشعراء (۳۳۴ر)، بدون شرح حال. ۸۳. منصور علی میرزا قلیخان (۳۳۸ر)، سفید مانده است. ۸۴. ملکالکلام (۳۴۰ر)، بدون شرح حال.
۸۵. مشتاقی (۳۴۲ر)، بدون شرح حال. ۸۶. منشی (۳۴۴ر)، بدون شرح حال. ۸۷. مجرم (۳۴۶ر)، سفید مانده است. ۸۸. نصرت (۳۴۷ر)، بدون شرح حال.
۸۹.نظام (۳۵۱ر)، سفید مانده است. ۹۰. ناصح (۳۵۵ر)، سفید مانده است. ۹۱. ناظم (۳۵۶ر)، بدون شرح حال. ۹۲. نثار (۳۵۸ر)، بدون شرح حال.
۹۳. نزهت (۳۶۱ر)، بدون شرح حال. ۹۴. نیرالشعراء (۳۶۳ر)، بدون شرح حال. ۹۵. ناصر ادیب دیلمی (۳۶۵ر)، بدون شرح حال. ۹۶. ناطق (۳۶۷ر)، سفید مانده است.
۹۷. حضرت واحد (۳۷۱ر)، بدون شرح حال. ۹۸. والی (۳۷۳ر)، بدون شرح حال. ۹۹. وثوقالدوله (۳۷۹ر)، بدون شرح حال. ۱۰۰. وفا (۳۸۲ر)، سفید مانده است.
۱۰۱. وصاف (۳۸۳ر)، سفید مانده است. ۱۰۲. همت بن وقار بن وصال (۳۸۵ر)، بدون شرح حال. ۱۰۳. و اشعار مولف (۳۸۷ر).