این دفتر در ملک مهدی قلی بیک نوه قرچقای خان سپهسالار ایران در زمان شاه عباس اول و مقتول در ۱۱۰۰ق. بوده و رسالههای این مجموعه و یا همه به جز رساله مراه الاخره برای وی نوشته شده.
1
2
الحمد لواهب النور و العقل و الصلوه علی النبی و الوصی و الاهل قد سالنی بعض الاخوان اذاقهم الله مشرب التحقیق و العرفان عن لمیه اختصاص المنطقه بموضع معین من الفلک دون سایر المواضع ... .
... فلیس الجواب الامثل ما ذکرناه فکذلک فیما نحن فیه فافهم شاکر اله مستعینا بلطفه وهدایته ... و آله اجمعین تمت الرساله المسماد برساله القطب و المنطقه لصدر الافاضل صدرالدین الشیرازی عفی عنه.
در صفحات نخستین مجموعه تاریخچه ولادت٬ زایچه٬ طالع و محل ولادت مهدی قلی بیگ و عده ای از فرزندان و اعضاء خانواده او نوشته شده و بیشتر به خط خود مهدی قلی بیک است. وی در کنار صفحه فهرست مشاغل دیوانی خود را نیز نوشته و در پشت نخستین برگ این یادداشت به خط او دیده میشود: «الحمدلله ... فقد تشرفت بتملک هذه المجموعه المحتویه علی لوامع - التوحید و موارد التحمید و التمجید و استکتبته بحسن سعیی علی نظم سدید و انا الفقیر الی الله ... مهدیقلی حافد المرحوم قرچقای خان الملقب بسپه سالار. حرره فی شهر جمیدی الاولی. من شهور سنه سبع و ثمانین و الف».
زیر این یادداشت مهر او نیز دیده میشود. ظاهرا تاریخ ۱۰۸۷ق. که در این یادداشت ذکر شده متعلق به آغاز شروع کتابت رسائل این مجموعه است زیرا همان گونه که قبلا نوشتم تاریخ کتابت آخرین رسالههایی که همه به یک خط نوشته شده ۱۰۹۱ق. و تاریخ رساله مراه الاخره که به خطی دیگر است «۱۱۰۰» است و نمی توان گفت این رسالهها همان نسخههایی نیست که مهدی قلی بیک نویسانیده٬ زیرا زیر یکی از همین رسالهها خط مهدی قلی بیک دیده میشود.
نوع خط:
تزئینات جلد:
نسخ.
تیماجی قهوهای روشن عطف دامندار.
1
صفحات دارای کنارههای وسیع و سفید هستند.
نک: یادنامه ۱۱۰؛ آستان قدس ۴/ ۲۰۱.
ماخذ فهرست: مجلد سوم، صفحه ۲۲۸۳.
صدرای شیرازی در این رساله وجود فلک را وجود شخصی صادر از عقل کل دانسته است و به اثبات آن پرداخته. در این رساله یادی از دیگر رسالههای صدرا نشده در ذیل نسخه کاتب نام رساله را چنین آورده: رساله القطب و المنطقه لصدر الافاضل. در یادنامه این رساله با نام لمیه اختصاص المنطقه بموضع معین من الفلک معرفی گردید.