بررسی میزان پاسخ به درمان، عوارض و عود در بیماران مبتلا به آلوپسی آرئاتا تحت درمان با توفاسیتینیب در بیمارستان رازی 1399-1400
[پایان نامه]
مریم حاجی بابایی
دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشکده پزشکی
۱۴۰۱
۱۱۲ص
دکتری تخصصی
پوست
۱۴۰۱/۰۹/۲۶
۱۸
سابقه و هدف: داروی توفاسیتینیب از خانواده دارویی مهارکننده ژانوس کیناز است که در درمان بسیاری از بیماریهای خودایمنی موثر است. در پژوهشهایی که تاکنون انجام شدهاست پاسخ بیماران مبتلا به آلوپسی آرئاتا به این دارو بسیار امیدبخش بوده است. در این مطالعه میزان پاسخ به درمان، مدت زمان آن،میزان عود و همچنین فراوانی عوارض جانبی را در بیماران مبتلا به آلوپسی آرئاتایی که در سالهای ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ در بیمارستان رازی تحت درمان با این دارو قرار گرفتهاند را بررسی و تعیین کردیم. روش بررسي: در این پژوهش که به صورت گزارش موارد، انجام شده است اطلاعات از طریق خواندن پرونده کلیه مراجعهکنندگان به درمانگاه آلوپسی آرئاتا بیمارستان پوست رازی در سالهای ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ به دست آمد که در نهایت ۱۸۸ بیمار آن تحت درمان با داروی توفاسیتینیب به مدت حداقل سه ماه قرار گرفته بودند. سپس شدت بیماری بر اساس SALT score (مقیاس نمرهدهی به میزان ریزش موهای سر که از صفر، بدون ریزش، تا ۱۰۰، الوپسی توتالیس است) هر جلسه رویت شد و اولین ویزیتی که در آن SALT score بیمار به میزان حداقل ۱۰٪ از شروع درمان کاهش یافته بود به عنوان نقطه شروع پاسخ به درمان در نظر گرفته شده و زمان آن ثبت شد. در صورتیکه این مدت زمان کمتر از ۶ماه بود بیمار در دسته پاسخ ۶ماهه به درمان قرار میگرفت. همچنین زمانی که SALT score بیمار زیر نصف میزان شروع مطالعه (کاهش حداقل ۵۰٪ای در SALT score ) میرسید زمان آن به عنوان مدت زمان پاسخ به درمان ثبت میشد. در این مطالعه همچنین موارد عود (افزایش حداقل ۱۰٪ SALT score نسبت به ویزیت قبلی) و تمامی آزمایشات مختل و عوارض ایجاد شده ثبت شد. و در نهایت آخرین SALT score ثبت شده در پرونده به عنوان SALT score پایانی بیماران تلقی میشد. درصد بهبود SALT score بیماران (SALT score انتهای مطالعه منهای SALT score اولیه تقسیم بر SALT اولیه) نیز برای هر فرد محاسبه شد. جهت سهولت مقایسه این مطالعه با سایر مطالعات مشابه جمعیت به دو گروه بالغین(۱۵ سال و به بالا) شامل ۱۵۰ نفر و گروه اطفال(زیر ۱۵ سال) شامل ۳۸ نفر تقسیم شد و آنالیزهای آماری به تفکیک این دو گروه انجام شد.نتايج: در این مطالعه به صورت میانگین بالغین به مدت ۴/۱۳ ماه (SD= ۷۸/۷) و با دوز میانگین ۱۰ میلیگرم (SD= ۴۷/۱) تحت درمان قرار گرفته بودند به صورت میانگین SALT score آغازین ۷۵ و پایانی ۴/۲۷ داشتهاند. (SD به ترتیب ۸۲/۲۸ و ۴۶/۳۴) و متوسط درصد بهبود SALT score ( SALT score نهایی منهای ابتدایی تقسیم بر SALT score ابتدایی) ۸/۶۴ ٪ بوده است. (SD= ۶۶/۴۲). گروه اطفال نیز به صورت متوسط به مدت ۸۴/۱۲ ماه (SD= ۶۷/۵) و با میانگین دوز ۶۸/۶ (SD= ۸۱/۲) تحت درمان قرار گرفته بودند. به صورت متوسط SALT score شروع ۵۸/۶۷ و پایانی ۳۵/۲۳ داشتهاند(SD به ترتیب ۶۷/۳۲ و ۲۹/۳۴) و میانگین درصد بهبود SALT score ۶/۷۰ ٪ نسبت به SALTاولیه بوده است(SD= ۷۹/۴۲). در این مطالعه به شکل معنیداری میانگین درصد بهبود خانمها (۷۳/۷۱ با انحراف معیار ۰۳/۳۸) از آقایان (۷۶/۵۷ با انحراف معیار ۱۰/۴۶) بیشتر بود.در این مطالعه میانگین مدت زمان شروع پاسخ به درمان (کاهش ۱۰٪ای نسبت به SALT اولیه) در گروه بالغین ۴۵/۳ ماه و در گروه اطفال ۹۶/۳ ماه بود (SD به ترتیب ۶۶/۲ و ۷۴/۲). میانگین مدت زمان پاسخ به درمان (کاهش ۵۰٪ای نسبت به SALTاولیه) نیز در گروه بالغین ۹۸/۴ ماه (SD= ۸۵/۲) و در گروه اطفال ۵۷/۵ ماه (SD= ۱۵/۳) بود. ۳۳٪ از بالغین و ۳۴٪ از اطفال طی ۶ ماه ابتدایی درمان هیچگونه پاسخ به درمانی نداشتهاند و ۱۷ نفر از بالغین (۳/۱۱ ٪) و ۳ نفر از گروه اطفال (۹/۷ ٪) هیچگاه پاسخی به درمان نشان ندادهاند. در این مطالعه بالغینی که در ۶ ماه ابتدایی درمان شروع پاسخ به درمان داشتهاند (تغییر حداقل ۱۰٪ای در SALT score نسبت به SALT ابتدایی) به شکل معناداری SALTآغازین کمتری داشته و درصد بهبود SALT scoreبیشتری را نیز تجربه کردهاند. همچنین دیده شد که بیمارانی که زودتر شروع به پاسخ دادن به درمان میکنند به شکل معناداری زودتر هم به پاسخ قابل قبول به درمان میرسند.در این مطالعه ۲۱ نفر SALT scoreآغازین ۱۰۰ و نهایی صفر داشتهاند و در مجموع ۹۵ بیمار از ۱۸۸ بیمار به SALT score نهایی ۱۰ یا کمتر رسیدهاند. دراین مطالعه ۳۷ نفر از بالغین و ۷ نفر از اطفال دچار عود شدهاند.عوارض جانبی شایع مشاهده شده به صورت ۳۰ مورد هایپرکلسترولمی در بالغین و یک مورد در اطفال، ۲۷ مورد تریگلیسرید بالا در بالغین و دو مورد در اطفال، ۲۲ مورد افزایش آنزیمهای کبدی در بالغین و ۵ مورد در اطفال بود. و ارتباط معناداری نیز با بروز هایپرکلسترولمی با SALT score آغازین بیشتر و درصد بهبود بالاتر یافت شد.نتيجه¬گيري، بحث و پيشنهادات: با در نظر گرفتن نتایج به دست آمده به نظر میرسد داروی توفاسیتینیب در درمان موارد شدید آلوپسی آرئاتا کارامد است و از آنجایی که ۵۰٪ بیماران این مطالعه به SALT score نهایی ۱۰ یا کمتر رسیدهاند میتوان نتیجه گرفت که نتایج درمانی حاصله از این دارو میتواند به کنترل کامل بیماری بسیار نزدیک باشد و با درنظر گرفتن درصد قابل ملاحظه عوارض جانبی باید پیگیری بیماران به صورت منظم و با آزمایشات دورهای باشد.