قاعده معروف در نظام خانواده از منظر فقه امامیه و حنفیه
[پایان نامه]
/ دانشپژوه راضیه سادات حیدری
؛ استاد راهنما خالد غفوری
جامعه المصطفی (ص) العالمیه، موسسه آموزش عالی شهیده بنتالهدی (رض)
۱۳۹۳
د، ۲۳۹ ص
کتابنامه: ص. ۲۲۱ - ۲۳۹؛ همچنین به صورت زیرنویس
کارشناسی ارشد
فقه خانواده
دی ماه ۱۳۹۳
در پژوهش حاضر با عنوان «قاعده معروف در نظام خانواده از منظر فقه امامیه و حنفیه» تلاش شده تا قاعدهی جدید به نام «قاعده معروف» معرفی و کاربرد آن در محدوده خانواده بیان شود. هرچند در قرآن و سنت و فقه استدلالی روح این قاعده به صورت پراکنده وجود دارد اما نامی از آن برده نشده است، در حالی که ملاک و ویژگیهای یک قاعده را دارد. از این رو مناسب است به عنوان قاعده، ادله، ضوابط، قلمرو و مصادیق آن بررسی شود. این پژوهش به خصوص با توجه به نیاز منطقهای و با رویکرد تقریبی و تطبیقی از منظر فقه امامیه و حنفیه انجام شده است. با توجه به اهمیت خانواده در اسلام، در این پژوهش «قاعده معروف» در نظام خانواده بررسی شده است. رعایت اصل معروف میطلبد که میان اعضای خانواده به ویژه بین زن و شوهر تعامل شایسته و نیکو برقرار باشد. پرسش اصلی این پژوهش این است که «قاعده معروف را در نظام خانواده از منظر فقه امامیه و حنفیه چیست؟»، این پژوهش سه هدف زیر را دنبال میکند: الف) تعیین دقیق حد و مرزهای ساختار قاعده معروف و شرایط آن به منظور بهرهگیری پژوهشگران و جویندگان (هدف علمی). ب) با آگاهی از این قاعده، وظیفه اعضای خانواده دقیقتر مشخص میگردد و این امر در ثبات و استحکام بنیاد خانواده مدد میرساند (هدف کاربردی). ج) در پرتو مطالعه تطبیقی این قاعده، موارد مشترک و تمایز دیدگاهها در فقه بین امامیه و حنفیه روشن میگردد، و این امر زمینه را برای تفاهم و تقریب میان مذاهب اسلامی نیز هموار مینماید. یافتهها، امتیازات و نوآوریهای این پژوهش نسبت به پژوهشهای مشابه این است که: الف) مقوله معروف برای اولینبار به عنوان یک «قاعده» صورتبندی و پیشنهاد شده است. ب) با بررسی دقیق در معانی قاعده معروف، روشن شده که اگر نتوان آن را دو قاعده جداگانه تلقی کرد، دستکم میتوان آن را یک قاعده دارای دو معنای متفاوت دانست. ج) قاعده معروف، مدلل شده که در حد خود کاری دشوار است و تلاشهای فوقالعاده را میطلبد. د) با بررسی همهجانبه ضوابط، قلمرو و مصادیق قاعده معروف، نگارنده کوشیده ساختار کامل از قاعده ارائه نماید. و) نقش و تأثیر قاعده معروف در استحکام خانواده بر اساس شاخصهها و آثار مترتب بر آنها به تفصیل بیان شده است. کلیدواژهها: فقه خانواده، نظام خانواده، قاعده معروف، قاعده فقهی، معاشرت نیکو، عرف و معروف، حسن معاشرت.
خانواده
Family
<الأسرة=اسرة>
فقه
Jurisprudence
<الفقه=فقه>
قواعد فقهی
فقه جعفری
Islamic law, Ja'fari*
فقه حنفی
Islamic law, Hanafi
فقه تطبیقی
Comparative Jurisprudence
<الفقه=فقه> التطبیقی
a03
a03
a03
a06
a06
a06
a11
a11
a13
a13
a15
a15
a15
قاعده معروف
حیدری، راضیه سادات
غفوری
، خالد
استاد راهنما
جامعه المصطفی (ص) العالمیه. موسسه آموزش عالی شهیده بنتالهدی (رض)