آغاز: بسمله. تامل في نبات الارض و انظر آنچه در کتابها چون طبقات همداني تاليف ابي عبدالله کاتب الواقدي و عجايب المخلوقات بتاليف امام زکريا بن محمد بن محمود کمري قزويني و آثار البلاد...
انجام: النوريه گويند محبت نوريست ازلي که در دل آيد و زنگار از دل ببرد...
مجموعه ممتازي در رشتههاي افلاک و نجوم و آثار علوي و سلفي و عناصر و تکوين مواليد و توصيف بلدان که از مدارک معتبر متقدم نقل و جمع کرده است و نام يکايک آن ماخذ را در مقدمه آورده است و در عين حال از نمونههاي خوب نثر فارسي است. شامل يک فاتحه و سه مقاله و يک خاتمه: فاتحه در يک مقدمه در ترتيب ابداع افلاک و نجوم و عناصر و آثار علوي و يک ديباجه در ذکر ربع مسکون و شرح طول و عرض و وصف اقاليم. مقاله 1. در تکوين مواليد ثلاث معادن و نبات و حيوان و آن بر سر مربته است. مقاله 2. در ذکر نوع انسان. مقاله 3. در صفت بلدان و بقاع. در چهار قسم: حرمين شريفين و مسجد الاقصي ، شرح حال ايران، ذکر بلداني گه اگر چه ايران نيست ولي حکام ايراني ساختهاند. خاتمه. در وصف عجايبي که در بر و بحر ربع مسکون است. در مقدمه کتاب ميگويد چون پيشنيان کتابهاي خود را در اين موضوع به زبان عربي نگاشتهاند، و مردم ايران از آنها بهره نبرد، برخي از دوستان از من خواستند، کتابي در اين موضوع به فارسي سازم. مستوفي در اين کتاب از سه خليفه به نيکي ياد ميکند ولي خاندان پيامبر را بيشتر دوست ميدارد. (الذريعة 25/120، 24/120؛ کشف الظنون 2/1945؛ فنخا 33/308؛ مجلس 2/79؛ آستان قدس 9/187)
نوع خط: نستعليق
جلد: تيماج مشکی، جدول¬دار گرهی
افتادگي از انجام؛ برخي صفحات رطوبت رسيده است؛ عناوين و نشانيها شنگرف؛ در حاشيه تصحيح شده است؛ حديثي از پيامبر اسلام (ص) در ارتباط با رويت هلال اول ماه، حديثي ديگر از ايشان به نقل از فصوص الحکم، دعايي از امام سجاد (ع)، حديثي از پيامبر در شب معراج و زيارت امام رضا (ع) در شش صفحه و بخشي از يک رساله اخلاقي مشتمل بر احاديث از اهل بيت (ع) در چهار صفحه ضميمه به اين رساله.
جغرافیا
Geography
-- تاریخ
-- History
a06
a06
حمدالله مستوفی
، حمداللهبن ابیبکر
، قرن ۸ق.
ماتن: حمدالله مستوفي، حمدالله بن ابيبکر (- 750ق.)