بررسی آگاهی معلمین مدارس ابتدایی و راهنمایی شهر کاشان قبل و بعد از آموزش در مورد بیماری سالک سال تحصیلی ۱۳۷۹-۸۰
[طرح تحقیقاتی]
/ عباس درودگر
؛ معاونت پژوهشی - دانشگاه علوم پزشکی کاشان
کاشان
، ۱۳۷۹.
۷۰ص.
: جدول .نمودار
چاپی
زمینه و هدف: سالک که در اصطلاح کاشانی های به آن کپه می گویند از جمله بیماریهای مشترک انسان و حیوان است که بوسیله پشه خاکی ها به انسان انتقال می یابد و شکل روستایی آن در کاشان وجود دارد. زخمهای سالک در اواخر تابستان یا اوایل پاییز ظاهر شده و تا پایان سال زخم ها بهبود یافته و جای زخم به جای می ماند. آگاهی از چرخه انتقال بیماری و آموزش بهداشت به جامعه در خصوص این بیماری یکی از مهمترین اقدامات پیشگیری کننده محسوب می شود. لذا به منظور آموزش موثر قبلا" بایستی به بررسی میزان آگاهی جامعه مورد مطالعه در خصوص بیماری پرداخت . مواد و روشها: این پژوهش نیمه تجربی (Quasi-Experimental) است. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه بوده است که روایی آن از طریق نظرسنجی از متخصصین صورت گرفته است. جامعه مورد بررسی ۱۳۰۰ نفر از معلمین مدارس ابتدایی و راهنمایی شهر کاشان هستند که در نیسمال اول سال تحصیلی ۷۹-۸۰ مورد مطالعه قرار گرفته اند . در این پژوهش اطلاعات با استفاده از پرسشنامه گرد اوری شده است. به منظور بررسی اثر آموزش نخست با تکمیل پرسشنامه حاوی ۱۷ پرسش از آگاهی معلمین نسبت به بیماری مطلع شده و به منظور آموزش جزوه ای که حاوی اطلاعات کافی در مورد بیماری بود در اختیار تک تک معلمین قرار گرفت. پس از گذشت یک ماه از آموزش ، مجددا" پرسشنامه ها توسط معلمین تکمیل گردیده و معلمین بر اساس پاسخ های داده شده به سه گروه ، دارای آگاهی های خوب ، متوسط ، و ضعیف رده بندی شدند و تغییر میزان آگاهی های خوب ، متوسط و ضعیف رده بندی شدند. و تغییر میزان آگاهی قبل و بعد آموزش با استفاده از آزمون آماری مک نمار مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفت. یافته ها: از ۷۷۶ معلم که در آزمون های قبل و بعد از آموزش در این بررسی شرکت کرده اند نتایج به شرح ذیل ارائه می گردد: در آزمون قبل از آموزش :۹۹/۲ درصد از نام بیماری آگاهی داشتند. ۷۳ درصد با بیماری سالک آشنایی داشتند و ۶۴ درصد اهمیت بهداشتی سالک در افت تحصیلی دانش آموزان در سطح خوب ذکر کرده و نقش مسافرت به مناطق آلوده را در ابتلا به بیماری به میزان ۸۷ درصد ذکر کرده اند. آگاهی معلمین از زمان گزش ناقل و خطر ابتلا به بیماری ، غیر واگیر بودن سالک ، چگونگی انتقال سالک به انسان و شناخت ناقل بیماری به ترتیب ۸۵ ، ۶۳/۴ ، ۸۸/۱، ۸۳/۴ درصد بوده است. در جواب به سوالات ، عامل بیماری سالک چیست؟ مخازن عامل بیماری کدامند؟ زخم سالک چگونهاست؟ مخزن سالک در کاشان چیست؟ میزان آگاهی معلمین به ترتیب ۳۰/۲ ،۵۶/۷ ، ۸۵/۱ ،۵۷/۷ درصد نسبت به پیشگیری سالک ، ۹۵/۵ درصد به وسایل حفاظت فردی ، ۹۵/۶ درصد به درمان سالک آگاهی داشتند. ۹۶/۸ درصد از معلمین در چگونگی برخورد با دانش آموز مبتلا به سالک آگاه بوده اند. در آزمون بعد از آموزش ، میزان آگاهی معلمین از نام بیماری ۱۰۰ درصد و آشنایی آنان با بیماری سالک ۸۴/۵ درصد بوده ، ۶۶/۶ درصد معلمین نسبت به اهمیت بهداشتی سالک در افت تحصیلی دانش آموزان آگاهی داشتند و میزان آگاهی آن در نقش مسافرت به مناطق آلوده در ابتلای بیماری ۹۰/۵ درصد بوده است . آگاهی معلمین از زمان گزش ناقل و خطر ابتلا به بیماری ، غیر واگیر بودن سالک ، چگونگی انتقال سالک به انسان وشناخت ناقل بیماری به ترتیب ۹۵/۱، ۸۲/۵ ، ۹۴/۷، ۹۴/۸ درصد بوده است. ۶۱/۹ درصد به عامل بیماری سالک ، ۷۰ درصد به مخازن عامل بیماری ، ۹۵ درصد در چگونگی برخورد با دانش آموز مبتلا به سالک آگاهی داشتند. نقش آموزش در افزایش آگاهی معلمین قبل و بعد از آموزش نسبت به بیماری سالک با استفاده از آزمون مک نمار مورد سنجش قرار گرفت. در ارتباط آگاهی از نام بیماری سالک با (X۲=۶P<۰/۰۵) آموزش تاثیر داشته است و همچنین در ارتباط با آشنایی معلمین در مورد بیماری سالک X۲=۹۳ P<۰/۰۵) و اهمیت بهداشتی سالک در افت تحصیلی دانش آموزان (X۲=۲۴ P<۰/۰۵) و نقش مسافرت به مناطق آلوده در ابتلا به بیماری (X۲=۲۸P<۰/۰۵) و زمان گزش ناقل و خطر ابتلا به بیماری (X۲=۸۰P<۰/۰۵)و غیر واگیر بودن بیماری ( X۲=۱۴۸P<۰/۰۵) و چگونگی انتقال سالک به انسان (۲=۵۰P<۰/۰۵) و حشره انتقال دهنده بیماری سالک (X۲=۸۹P<۰/۰۵) و عامل بیماری سالک ( X۲=۲۴۶ P<۰/۰۵)و پرسش عامل بیماری سالک در کجا وجود دارد (X۲=۱۰۳ P<۰/۰۵) و زخم سالک چگونه زخمی است؟ (X۲=۶۷ P<۰/۰۵) و مخزن سالک در کاشان کدام است (X۲=۹۷ P<۰/۰۵)راههای پیشگیری سالک (X۲=۳۶ P<۰/۰۵) و وسایل حفاظت فردی در کاهش گزش حشرات ناقل کدامند (X۲=۲۶ P<۰/۰۵) و درمان سالک کداماست (X۲=۱۷P<۰/۰۵) و در صورت برخورد با یک دانش آموز مبتلا به سالک چه اقداماتی می کنید ( X۲=۲۱ P<۰/۰۵)آزمون معنی دار بوده و آموزش با احتمال ۹۹/۹۵ درصد در افزایش آگاهی معلمین موثر بوده است . ضمنا" توزیع فراوانی آگاهی معلمین با استفاده از مجلات ، جزوات و مربیان بهداشتی قبل و بعد از آموزش به ترتیب از ۱۳/۵ درصد به ۳۹/۵ درصد افزایش یافته است . نتیجه گیری: از ۱۶ پرسش مربوط به سنجش آگاهی معلمین در مورد بیماری سالک ، همه موارد با آزمون مک نمار وبا احتمال P<۰/۰۵ معنی دار بوده است. لذا آموزش در افزایش آگاهی معلمین نسبت به بیماری سالک تاثیر قطعی داشته است