: نورالدین محمد پسر صالح مازندرانی (نورالدین محمد یکی از ۶ پسر مولی صالح مازندرانی و پدر مادر آقا باقر بهبهانی است. از برادران او آقا محمدهادی و آقا محمد حسین دارای آثار و از خوشنویسان هستند اما از نورالدین محمد، نامی در کتب تراجم ندیدهام و اثری از او نشناختهام. تنها در مرآت الاحوال از او چنین یاد شده: «جناب فضائل مآب زبده الاطیاب عالم ربانی و فاضل صمدانی فقیه بی بدیل و نظیر آقا نورالدین محمد...» مرآه الاحوال، نسخه خطی مجلس (ش ۵۵۵۱)، ص ۵۲ (برگ الف ۲۶)
Date of Publication, Distribution, etc.
، ۱۰۶۹ق.
PHYSICAL DESCRIPTION
Specific Material Designation and Extent of Item
ص ۶۷- ۸۶.
Dimensions
؛ نیم خشتی. ۱۱*۲۱ سم. ۸۶ص. ۲۱س.
GENERAL NOTES PERTAINING TO DESCRIPTIVE INFORMATION
1
2
3
Text of Note
الحمد لله رب العالمین و بعد فهذه رساله مشتمله علی فوائد جلیله فی ماهیه الروح و النفس و العقل و اقسامها و توابعها و هی مرتبه علی فصلین و سته عشر بحثا...الفصل الاول فی الروح و فیه عشره ابحاث الاول فی اطلاق لفظ الروح، یطلق الروح بحسب اللغه و بحسب الاستعمال فهو فی اللغه بمعنی الانبساط والانتشار کما یقال راح فلان ای انتشر و انبسط و قال النبی (ص) من راح الی الجمعه فلیغتسل و سمی بعض الملائکه بالروحانی لخفه ابدانهم و تحرکهم و انبساطهم فی کل شیء و کذا یقال رجل روحانی...و اما بحسب الاستعمال فقد جاء لمعان کثیره. ۱. جبرئیل کما قال...و ایدناه بروح القدس ۲. قال امیرالمومنین علیه السلام الروح ملک... .
Text of Note
...لامن من تذکیه النفس تحصیل تصفیه الباطن و من تصفیه الروح بالانوار الالهیه و الوصول الی عالم الغیب و هذه التجلیه بحسب التصفیه بقدر التزکیه و الاوضاع المحمدیه و الاحکام الشرعیه هی معیار هذه العداله و قانونها رزقنا الله تعالی الفوز بها.
Text of Note
انجامه رساله روح و نفس:...تمت اصیل الجمعه بید العبد الجانی نورالدین محمد بن صالح المازندرانی اصلح الله حاله و عن ذکر الله باله و شفیع فیه و آبائه و المومنین محمد او عترته و آله صلوات الله علیهم اجمعین ببلده اصفهان حمیت عن الحدثان غره جمادی الاولی ۱۰۶۹.
NOTES PERTAINING TO PHYSICAL DESCRIPTION
نوع خط:
تزئینات جلد:
Text of Note
شکسته نستعلیق.
Text of Note
تیماج قهوهای سیر دارای عطف دامن.
NOTE RELATING TO THE COPY IN HAND
1
Text of Note
در آخر دفتر چندین برگ اضافی است و تا ص ۹۰ شماره شده.
PROVENANCE NOTE
3
Text of Note
روی چند صفحه اضافی آغاز دفتر یادداشتها و مهرهایی چند است و در یکی از این یادداشتها که به خط محمدقاسم پسر احمد طبرستانی است چند یادداشت و مهر از روی این صفحات دیده میشود: هذه رساله فی مبحث الروح من تصانیف شیخ البهایی نور الله مرقده».
INTERNAL BIBLIOGRAPHIES/INDEXES NOTE
Text of Note
رسالهای است دارای دو فصل و شانزده بحث.
Text of Note
فصل اول در روح، دارای ده بحث: بحث اول اطلاقات لفظ روح.
Text of Note
بحث دوم ماهیه روح وابسته به بدن.
Text of Note
بحث سوم جسمانیه روح و نفی عرضیت و تجرد آن.
Text of Note
بحث چهارم وحدت و تعدد روح.
Text of Note
بحث پنجم جای تمرکز روح در بدن و راه خروج آن از بدن.
Text of Note
بحث ششم حدوث و قدم روح.
Text of Note
بحث هفتم جاودان بودن روح.
Text of Note
بحث هشتم ارواح دارای یک ماهیت هستند یا هر روح را ماهیتی جداگانه است.
Text of Note
بحث نهم آغاز و انجام روح.
Text of Note
بحث دهم اختلاف و تباین روح و جسد.
Text of Note
فصل دوم ماهیت نفس و حیوه و عقل و برخی از مباحث مربوط به روح دارای ۶ بحث، بحث اول در رویا.
Text of Note
بحث دوم فرق نفس و عقل و روح.
Text of Note
بحث سوم ماهیت حیوه و عقل.
Text of Note
بحث چهارم حقیقت مرگ و سخنان فلاسفه و متکلمان درباره مرگ زندگی.
Text of Note
بحث پنجم اجل مقدر و محتوم و قتل.
Text of Note
بحث ششم انسان مخاطب به شرائع و محکوم به تکالیف کیست.
EXTERNAL INDEXES/ABSTRACTS/REFERENCES NOTE
Name of source
ماخذ فهرست: مجلد سوم، صفحه ۲۴۸۸- ۲۴۸۹.
Name of source
نک: ذریعه، 11/ 261.
SUMMARY OR ABSTRACT
Text of Note
مولف این رساله در مباحث به اختصار رفته و اساسا رساله خالی از تحقیق است و در بسیاری از موارد به احادیث نبوی تمسک جسته. در مسئله بقاء روح در پاسخ این سوال که «روح تا قیامت باقی است و در قیامت به مصداق کل شیء هالک و کل نفس ذائقه الموت فانی میشود» گوید: «کسانی که قائل به تجرد روحند عقیده دارند که روح سرمدی است و فناپذیر نیست و این عقیده بعض آل الرسول است». مولف از هیچ یک از فلاسفه اسلام یاد نکرده.
Text of Note
مولف ذریعه این کتاب را با نام رساله فی الروح و العقل شناسانده و مولف آن را نشناختهاند، در ذیل نسخه ما نام نورالدین فرزند مولا محمد صالح مازندرانی دیده میشود اما دور است که تالیف او باشد زیرا در ترجمه احوالش آثاری برای او یاد نشده (مرآه الاحوال نسخه مجلس، ص 52) و به استنباط و نظر این نگارنده مولف از علمای عامه است.