حسها شاغل شده بر قیل و قال/ میشود رفع پریشانی خیال
یادداشتهای مربوط به عنوان و پدیدآور
متن يادداشت
مولف از شعرای ق ۱۳ و ۱۴ق. آذربایجان میباشد، در ۱۳۱۲ق. در مشهد مقدس وفات یافته، دست ارادت به جلال الدین محمد مجدالاشراف قطب سلسله ذهبیه ( -۱۳۳۱ق.) داده، و مدائح غرا از ایشان نموده و در ص ۱۰-۳۴ ج ۱ رساله جلالیه که در ۱۳۲۰ق. در تبریز چاپ گردیده بخشی از آنها مندرج، به عنوان استیفاء فوج دنبلی به شیراز رفته و چندی هم در بوشهر بوده و در آنجا نیز قصائدی انشاء کرده، در اشعار گاهی تخلص حبیب و بیشتر تنبل مولا و در اواخر که خدمت مجدالاشراف رسیده و ملقب به لسان الولایه گردیده لسان تخلص میکرده و گاهی تنبل مولا و حبیب یا لسان را در یک بیت تخلص قرار داده:
متن يادداشت
خواهد حبیب مولا از فیض رب/ جانرا اسیر حب تو در سلسله ذهب
یادداشتهای مربوط به مشخصات ظاهری اثر
مشخصات ظاهری
نوع کاغذ:
مشخصات ظاهری
تزئینات جلد:
متن يادداشت
فرنگی.
متن يادداشت
تیماجی.
یادداشتهای مربوط به نسخه موجود
خصوصیات نسخه موجود
1
متن يادداشت
میان دو نسخه و در آخر برگهایی ننوشته است.
یادداشتهای مربوط به نمایه ها، چکیده ها و منابع اثر
يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع
ماخذ فهرست: مجلد دوم، صفحه ۱۴۲۱-۱۴۲۲.
یادداشتهای مربوط به خلاصه یا چکیده
متن يادداشت
ابکار الخیال عبارت است از داستان و افسانهای تاریخی که در تبریز اتفاق افتاده و پهلوان داستان را حاجی نظر نامیده و ظاهرا راجع به خانواده سلطنتی و ولیعهد آن عصر (مظفرالدین شاه) میباشد. در اشعار مکرر نامی از خواجه هدایت نام برده که آشنا به شعر و شاعری بوده، بایستی مرادش رضا قلی خان هدایت باشد که در آن وقت در تبریز بوده و در خلال ذکر داستان به مدح و ثنای قطب خود پرداخته و در ضمن مثنوی، غزلیاتی به همان وزن گنجانیده و ظاهرا داستان را به آخر نرسانده و این بخش که در دست ما است در ح ۴۰۰۰ بیت میباشد و چنانکه از این دو بیت (ص ۱۱ و ۱۲ نسخه) استفاده میشود این داستان صرف خیال و جعل نیست و اشاره به وقایع و قضایایی میباشد:
متن يادداشت
قصهای کاندر نظر لفظ است و حرف/ لیک در معنی یکی دریای ژرف
متن يادداشت
نار نظم افزایدش زیب و حلی/ چست شد تنبل لسان دنبلی
متن يادداشت
این دفتر شامل دو نسخه از کتاب است که مسلما هر دو به خط انشا کننده آن است، نسخه دوم، ص ۱۰۳-۲۹۲، پیش نویس کتاب و در بسیاری از ابیات آن اصلاحاتی گردیده و نسخه اول پاکنویس نیمهای از این نسخه دوم میباشد و پایان آن آخرین بیت ۱۹۸ است که تقریبا دو هزار بیت به آخر نسخه دوم میباشد.
متن يادداشت
نمونه خط شاعر و شرحی که فرزند ایشان بابا خان در شرح حال پدر و این مولفه در جواب دوست خود آقای نظام الدین خسرو پرویز نوشتهاند در ص ۱۰۰ و ۱۰۲ گذارده شد.