/ از: احمد بن عبدالرضا بصری، مهذبالدین (- زنده در ۱۰۸۷ق)
وضعیت نشر و پخش و غیره
تاریخ نشرو بخش و غیره
سده ۱۱ق.
مشخصات ظاهری
نام خاص و کميت اثر
۲۱۶پ - ۲۱۸ر.
ابعاد
یک، ۳۶۸، یک برگ، ۱۸*۳۱/۷، ۲۵ سطر، ۱۱/۷*۲۲/۷.
يادداشت کلی
متن يادداشت
نوشته شده در قریه شاهاندیز از توابع مشهد رضوی.
یادداشتهای کلی مربوط به اطلاعات توصیفی
آغاز، انجام، انجامه
1
آغاز، انجام، انجامه
2
متن يادداشت
اللهم احمدک یا مجیب دعوه السائلین واصلی علی نبیک محمد و آله الفاضلین ما ترتب الجواب علی السوال... و بعد فیقول... هذه احدی و ثلثون مسئله شایعه اجبت عنها بما خطر بالبال.
متن يادداشت
و مخالطها شیء من جوهر الارض المانوسه. اتفق الفراغ من تسطیرها یوم البروج المشهوره من الشهر البایین الموحدتین من السنه الباب المبروره من عشر حمله العرش بعد مضی ق ج ت ق علی التمام من الهجره النبویه... فی قریه طیبه تسمی بشاهاندیز من توابع المشهد الرضوی علی مشرفه صلوات الملک العلی.
یادداشتهای مربوط به مشخصات ظاهری اثر
مشخصات ظاهری
نوع خط:
مشخصات ظاهری
تزئینات متن:
مشخصات ظاهری
تزئینات نسخه:
مشخصات ظاهری
رکابه نویسی:
مشخصات ظاهری
نوع کاغذ:
مشخصات ظاهری
تزئینات جلد:
متن يادداشت
نسخ، مقدمه همه رسالهها مشکول.
متن يادداشت
عناوین و نشانیها شنگرف.
متن يادداشت
ابتدای همه رسالهها سرلوح مزدوج مذهب و مرصع با کتیبه قلمدانی زرپوش.
متن يادداشت
صفحات جدولکشی شده با زر و لاجورد و شنگرف و مشکی.
متن يادداشت
در بعضی از رسالهها بین بندها و جملات از دایرههای توخالی کوچک شنگرف رنگی استفاده شده است.
متن يادداشت
دارد.
متن يادداشت
نخودی و حنایی آهار مهره.
متن يادداشت
میشن مشکی، مجدول گرهی. قطر: ۵/۱.
یادداشتهای مربوط به نسخه موجود
خصوصیات نسخه موجود
1
خصوصیات نسخه موجود
1
خصوصیات نسخه موجود
2
متن يادداشت
هر سرلوح با سرلوح دیگر تفاوت دارد (به جز برگ ۲۶۶ر ابتدای قصیده مهذب بصری که سرلوح ندارد).
متن يادداشت
اعمال تصحیحات در این نسخه به دو طریق انجام گرفته است: در بیشتر صفحات با تراشیدن کلمات و حروف غلط صورت صحیح درون متن کتابت شده است (این کار حتی در تصحیح کلمات و عبارات حاشیه هم دیده میشود) و در مواردی دیگر کاغذ کوچکی روی قسمت غلط چسبانده و صورت صحیح را روی آن نوشتهاند.
متن يادداشت
کلمه تصحیح شده در متن با علامتی شبیه عدد ۲ مشخص شده و در حاشیه در کنار همان علامت صورت صحیح نموده شده است.
متن يادداشت
علامت سه نقطه شک در ۲۹پ، ۱۷۷پ، ۱۷۹پ، ۳۵۱ر و ۳۵۲ر.
متن يادداشت
به جز سه نقطهها دایره کوچک توخالی مشکی رنگی نیز در کنار بعضی از سطور آمده که ظاهرا علامتی برای اصلاح نسخه است (برگهای ۱۲۱پ و ۱۸۹پ دیده شود).
متن يادداشت
دارای علامت بلاغ مقابله.
متن يادداشت
یادداشتهای آغاز نسخه به شرح زیر:
متن يادداشت
فهرست رسائل کتاب.
متن يادداشت
یادداشت عاریه کتاب در ۲۱ص [صفر] ۱۲۸۸ق نزد...، کسی که کتاب را به عاریه گرفته آن را از کتب مرحوم امام جمعه از قسمت عیال آقا ضیاءالدین سلمه الله دانسته است.
متن يادداشت
یادداشت دیگر عاریه کتاب نزد محمود طباطبایی.
متن يادداشت
تعداد ابیات کتاب... یکهزار بیت (کلمه اول آن را کسی محو کرده است).
متن يادداشت
صلح نسخه به رضا طباطبایی.
متن يادداشت
در بالای برگ ۲۸۳ر ۴ سطر نوشته شده بود که آنها را ستردهاند. در ص ۳۶۶پ دستورالعمل ساخت جلاب خوب.
متن يادداشت
در پایان نسخه دو یادداشت سیاه شده دیگر.
متن يادداشت
پشت طبله اول جلد یادداشت تقسیم اموال جناب حاجی میرزا علی اعم از خانه و اثاث و باغ و املاک موروثی و ابتیاعی در چهارشنبه ۸ جمادی الاولی ۱۲۵۱ق و این یادداشت: «در بیستم سیوم شعبان دوختر ملا شعبان طلاق گفته شد».
متن يادداشت
در گوشه سمت چپ بالای آخرین برگ بیشتر رسالهها نام رساله و پایان یافتن آن نوشته شده است (البته بعضی از این نامها اشتباه نوشته شده است). در عوض در گوشه سمت چپ بالای صفحه عنوان چند رساله ابتدایی نسخه تعداد ابیات هر رساله نوشته شده است.
متن يادداشت
دارای برچسب نشانه در برگ آغاز چند رساله اول به صورت کاغذ سرخ رنگ کوچکی که در دو طرف ورق چسبانده شده (در برگهای ۷۵، ۱۱۱، ۱۲۱ و ۱۶۸).
متن يادداشت
برجستگیهای ناشی از سطراندازی اوراق هنوز به صورت واضح و مشخص دیده میشود و با انگشت قابل لمس است.
متن يادداشت
از آن که برگ ۸۸ر با جدولی شنگرف رنگ آغاز میشده کاتب در پایین برگ ۸۷پ به جای کلمه رکابه مستطیل کوچک سرخی کشیده است.
متن يادداشت
جزوها ۸ برگی.
متن يادداشت
نشان صحاف به صورت خط مورب کوچک مشکی رنگ در گوشه سمت راست بالای ورق وسط هر جزو و قرینه آن در گوشه پایین سمت چپ.
متن يادداشت
در حاشیه تصحیح شده.
یادداشت منشاء
تملک و سجع مهر
1
تملک و سجع مهر
3
تملک و سجع مهر
3
متن يادداشت
در آغاز نسخه تملک به شرح زیر:
متن يادداشت
در آغاز نسخه تملک مولف با عبارت: «ملک مولفه احمد بن عبدالرضا المهذب».
متن يادداشت
یادداشت تملک در جمادی الاولی ۱۲۹۴ق.
متن يادداشت
تملک حسن خلف مرحوم شیخ هادی الکاظم.
متن يادداشت
یادداشت کسی که نوشته این رساله را مرحوم والد ماجد به توسط ملا کریم کتاب فروش از ورثه مرحوم آقا میرزا عسکر سید مرحوم خریدند .
متن يادداشت
خریداری از شیخ بارانی در آبان ۱۳۲۵ق.
متن يادداشت
در آغاز نسخه مهرها به شرح زیر:
متن يادداشت
در آغاز نسخه مهر بیضوی ملک مولفه احمد بن عبدالرضا المهذب به تاریخ ۱۰۷۸ق.
پایان نسخه تملکی با مهر بیضوی: «عبده ابن عباس مهدی ۱۲۲۹». نویسنده این مهر در زیر آن نوشته: جمادی چند دادم جان خریدم/ به حمدالله عجب ارزان خریدم
یادداشتهای مربوط به نمایه ها، چکیده ها و منابع اثر
يادداشت هاي مربوط به نمايه ها، چکيده ها و منابع
ماخذ فهرست: جلد ۱/۲۹، صفحه ۳۴۳-۳۴۴.
یادداشتهای مربوط به خلاصه یا چکیده
متن يادداشت
پاسخ ۳۱ سوال در موضوعات گوناگون است. این پرسشها مسائل گوناگونی در موضوعات پزشکی و علوم طبیعی را در بر میگیرد. اولین پرسش درباره لطافت آب باران در برخورد با تن انسان و آخرین آنها درباره یخ زدن آب است. بدین ترتیب:
متن يادداشت
الاولی: لم کان ماء المطر خفیفا لطیفا باتفاق البشر.
متن يادداشت
الثانیه: لم کان السمک لا یعیش بدون الماء و یهلک.
متن يادداشت
الثالثه: لم کان الانسان عند ولادته لا یمشی و لا یدب و غیره من سایر الحیوان عندها یمشی و یذب.
متن يادداشت
الرابعه: لم کان من دخل مکانا مظلما لا یری الا بعد هنیئه کما تری.
متن يادداشت
الخامسه: لم یحمر وجه الغضبان و یصفر وجه الخایف الفرعان.
متن يادداشت
السادسه: لم یحیض المراه یا ذا البیان وحدها دون سایر الحیوان.
متن يادداشت
السابعه: لم تسکن الرعشه مطلقا بشرب الشراب فحققا.
متن يادداشت
الثامنه: لم یمیل الرجل الی الجماع فی الصیف اکثر من غیره فحقق و المرءه فی الشتا اجل من غیره فدقق.
متن يادداشت
التاسعه: لم کان المحموم السایل یبرء بالعرق السایل.
متن يادداشت
العاشره: لم کان المغثی یهلک غالبا بالعرق مفارقا او مصاحبا.
متن يادداشت
الحادیه عشره: لم ینجر الفم العنبری ایها الحکیم الحاذق الانوری.
متن يادداشت
الثانیه عشره: لم ینزل الدم من کثیر الجماع فی کل وقت یا علی الاوضاع.
متن يادداشت
الثالثه عشره: لم یقشعر بدن صاحب الحمی المنوبه اللئیمه دون غیرها و ان کانت ذات سلم و سلیمه.
متن يادداشت
الرابعه عشره: لم یزول التشنج عمن کان فیه عند عروض الحمی له یا نبیه.
متن يادداشت
الخامسه عشره: لم کان التشنج الحادث القبیح بعد الحمی مهلکا ایها الفصیح.
متن يادداشت
السادسه عشره: لم کان التشنج الذی فی اثنایها یا طبیب او قبلها سلیما و صاحبه یبرء و یطیب.
متن يادداشت
السابعه عشره: لم یخرج من موضع البرص و البهق الردی عند ثقبه دم ایها الحکیم الدری.
متن يادداشت
الثامنه عشره: لم یعسر اندمال القروح التی فی المفاصل و الجروح.
متن يادداشت
التاسعه عشره: لم لم ینبت شعر مطلقا لمعدوم الانثیین فحققا.
متن يادداشت
العشرون: لم یزول العطش بدخول الحمام عن العطشان و یعطش من لا عطش فیه بدخوله یا ذاالبیان.
متن يادداشت
الحادیه و العشرون: لم دق صوت الخصی ورق.
متن يادداشت
الثانیه و العشرون: لم یحبثا الانسان ذو اللب بعد تناوله الطعام الیابس و الرطب.
متن يادداشت
الثالثه و العشرون: لم کان من سقط مثلا علی الجانب الایمن فرضا یولم جانبه الایسر ایضا.
متن يادداشت
الرابعه و العشرون: لم کان الماء الذی یستسقی من بیر حفر علی ساحل البحر عذبا بلا نکیر.
متن يادداشت
الخامسه و العشرون: لم تنطلق طبیقه من یغتسل بماء الحماه فیشتغل.
متن يادداشت
السادسه و العشرون: لم کان صاحب الفواق یسکن فواقه الشدید عند استماع نغمه او فرحه ایها المجید.
متن يادداشت
السابعه و العشرون: لم یزول الفواق العارض بسبب کثره الشراب و الطعام عند حبس النفس علی التمام.
متن يادداشت
الثامنه و العشرون: لم لا یستمری ذو الطحال الطعام فی جمیع الاحوال.
متن يادداشت
التاسعه و العشرون: لم منعت الحکماء شرب المسهل الدواء فی الصیف الصایف کفیت النواء.
متن يادداشت
الثلاثون: لم یعطش المستسقی یا ذا الایمان والتقی.
متن يادداشت
الحادیه و الثلاثون: لم لم یثخن الماء و یجمد یا ذا المکرمات اذا طبخ دون سایر الرطوبات.